Izložbeni prostori Galerije Internacionalnih teatarskih susreta Brčko distrikta 2022. u svom kazališno dokumentarnom svijetu pokazali su i prikazali polemičku moć pera kroz Borislava Mihailovića Mihiza i vrhunce kreacije likovne dimenzije predstave u vizuri Amele Vilić. Oboje, autori i kreativci tanane osjećajnosti sa smislom da je probiju u najviše vrhove sopstvene umjetnosti i Mihailović Mihiz i Amela Vilić su na scenu donijeli raznovrsne likove i likovne bravure koji se iščitavaju u bivstvovanju čovjeka.
Izgradnja boljeg svijeta i Borislav Mihailović Mihiz
Dramski pisac, kritičar, scenarista, polemičar, putopisac, pjesnik i esejista Borislav Mihajlović Mihiz ( Irig 17. oktobra / listopada 1922. – Beograd 15. decembra / prosinca 1997. ) je jedan od najkontroverznijih teatarskih poslenika na južnoslovenskom prostoru.
Klasičnu gimnaziju završio je u Sremskim Karlovcima. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu, grupu za srpskohrvatski jezik i književnost u Beogradu 1949.godine. Po završetku studija radio je kao asistent u Muzeju Vuka i Dositeja u Beogradu, gdje je ostao oko godinu dana. Potom je radio kao književni kritičar za NIN, a od 1956. godine postaje upravnik knjižare Matice srpske. Obavljao je i poslove umjetničkog direktora Avala filma i urednika izdavačke kuće „Prosveta“ u Beogradu.
Zajedno s Mirom Trailović osnovao je pozorište Atelje 212 i postao njegov umjetnički savjetnik od 1971. do 1983. godine.
Bio je stalni saradnik u novinama: NIN, „Politika“, „Književne novine“, „Književna reč“, „Dnevnik“, zagrebački „Vjesnik“, ljubljansko „Delo“, bečki „Die Presse“, magazinu „Duga“, i dr. Takođe, uređivao je i časopise: „Letopis Matice srpske“, „Književnost“, „Savremenik“, „Delo“, i mnoge druge u kojima je objavljivao članke, eseje, kritike, putopise, feljtone, intervjue.
Dobitnik je mnogobrojnih nagrada kao što su: Sterijina nagrada za dramu „Banović Strahinja“; Sterijina nagrada za dramatizaciju Nušićeve „Autobiografije“, Nagrada „Marin Držić“ Udruženja dramskih umjetnika Jugoslavije za dramu „Banović Strahinja“; nagrada Biblioteke “Đorđe Jovanović” za knjigu kritike „Portreti“, nagrada “Miloš Crnjanski” za prvu knjigu “Autobiografija – o drugima”; Nagrada „Chalabrcak“ za esej “U znaku kukuruza”, i dr.
Iz njegova pera izašlo je nekoliko dramatizacija poznatih književnih djela. Mnoga južnoslovenska pozorišta, izvodili su Mihizove drame: „Banović Strahinja“, „Zapovjednik Sayler“, „Kraljević Marko“, i „Optuženi Pera Todorović“, i dr.
Oštar kritičar društvene zbilje koja se kotrlja do groteske o društvu i pojedincu na vlasti, Borislav Mihailović Mihiz razvija svoje dramske radnje ne ređajući narativne koncepte jedan za drugim. Prodire kreativnim titrajima u najdublje strukturne segmente čovjekove svijesti tjerajući ga na razmišljanje i sopstveno traganje za idejom koja će ga voditi kroz lavirinte života. U svom, dramskom svijetu Mihiz nastoji da pomogne izgradnji novog svijeta koji neće biti istovjetno ponavljanje onoga koji je on traumatično proživio. Taj bolji svijet, po Mihizu i njegovom djelu, će biti bolje uređen i rasterećen svih onih stega koje su gušile čovjeka i čovječanstvo.
Likovna paradigma predstave i Amela Vilić
Istaknuta sarajevska kostimografkinja i scenografkinja Amela Vilić rođena je u Sarajevu, gdje je diplomirala na Akademiji likovnih umjetnosti.
Osnovne umjetničke grane kojima se bavila bile su kostimografija i modni dizajn, a manjim dijelom i scenografija
Radila je kostime za više od stotinu scenskih projekata, od kojih se izdvajaju: “Derviš i smrt”, “Tosca”, “Rigoletto”, “Cavalleria Rusticana”, “U Zvorniku ja sam ostavio svoje srce”, “Bal pod maskama”, “U vremenu”, “Carmen”, “Snaga bola”, “Slike s izložbe”, “Moja zemlja”, “Tvrđava”, “Mjera za mjeru”, “Šta ćemo sad”, “Revizor”, “Pobuna u Narodnom pozorištu”, “Legenda o Ali-paši”, “Nikola Šubić Zrinjski”, “Obućari”, “Prvi put s ocem na izbore”, “Balada o Omeru i Merimi“ i druge.
Dobitnica je brojnih nagrada, između ostalih i: nagrade Narodnog pozorišta Zenica, za vizuelni identitet predstave “Tvrđava”, nagrade Susreta pozorišta/kazališta BiH u Brčkom za kostimografiju u predstavi “Tvrđava”, kao i za kostimografiju u predstavi “Legenda o Ali-paši” (2003 i 2005).
Za kostime u predstavi “Legenda o Ali-paši” dobitnica je priznanja na Festivalu BH drame u Zenici (2006).
Zapažena su i njena kostimografska ostvarenja u filmovima; “Gori vatra”, “Ljeto u zlatnoj dolini”, “Kod amidže Idriza”, “Nafaka” i dr.
Kostimografije Amele Vilić prikazane kroz scenske projekte (teatarske i operne izvedbe) predstavljaju paradigmu likovne dimenzije predstave. Moć njene kreacije je u svakom slučaju, u svakoj predstavi nedvosmislena. Svaka njena kostimografija predstavlja samosvojan način kreativnog istraživanja. Zbog toga svaki njen kostim, bez obzira o kojoj dramologiji se radilo, potvrđuje autentičnost stvaralačkog izraza. Traganje i težnje za prikazivanjem i iznošenjem na površinu mnoštva društvenih i umjetničkih slojeva prožima njeno cjelokupno stvaralaštvo.
Pluralizam individualnih poetika, one književne i likovne, je ispoljen kod Borislava Mihailovića Mihiza i Amele Vilić na način da oboje traže plastičnu metaforu koja je kod jednoga riječ, a kod drugoga likovni znak, kojom saopštavaju na specifičan način sopstvene istine, koje se uzdižu do univerzalnih. U njihovom kreativnom ispoljavanu iste postaju zakonitosti koje proizilaze iz kauzaliteta stvarnosti i fikcije.
Pišu: Srdjan Vukadinović i Jakov Amidžić
Foto: Dejan Đurković